Müşterilerimiz bize sık sık Kuzey Kıbrıs’a yatırım yapmanın iyi bir fikir olup olmadığını soruyorlar. Akdeniz’de konumlanmış olması, ada yaşantısının sakinliği, adadaki yerli halkın medeni bir yaşam tarzına sahip olması, hoşgörülü, misafirperver ve her dil, din, ırktan halka kucak açan bir ülke olmasından dolayı, birçok insan için Kuzey Kıbrıs oldukça çekici bir yer haline gelmektedir. Bununla birlikte adadaki inşaat sektörünün hızla gelişmesi, kira getirisi neredeyse garanti olan yatırım fırsatlarının sunulduğu Kuzey Kıbrıs’ı gayrimenkul yatırımı için cazip kılmaktadır.
Bu yazıda Kuzey Kıbrıs’ın yatırım yapmak ve yaşamak için neden harika bir seçenek olduğunun nedenlerini ortaya koyacağız. Tabi, seçim tamamen size ait.
- Gayrimenkul Maliyeti
Hayaliniz Akdeniz kıyısında bir villa sahibi olmak olmuş olabilir. Genelde insanlar ilk seçenek olarak, İtalya, İspanya, Portekiz ve diğer Batı Avrupa ülkelerini değerlendirirler. Ancak aşağıdaki tabloya bakacak olursanız, bu ülkelerde, sahil şeridi dışında standart büyüklükte bir villanın fiyatı, Kuzey Kıbrıs’taki bir villanın fiyatından 3 veya 4 kat daha yüksektir. Bu ülkelerdeki emlak fiyatlarının yüksek olmasının nedeni açıktır – bunlar büyük bir turist akışına sahip prestijli, aranan yerlerdir. Daha da önemlisi, bu ülkelerdeki mevcut emlak fiyatları, yatırım açısından, sektörün büyümesi için sınırlı bir alana sahiptir. Bu ülkeler zaten emlak sektöründe zirveye ulaşmışlardır.
Bir mülk satın aldığınızda kural basittir: enflasyonu hesaba katmak ve ailenizin servetini artırmak için varlıklarınızın değeri zamanla yükselmelidir. Yaşamınız boyunca yatırımdan faydalanmasanız bile, çocuklarınız uzun vadede fayda sağlayacaktır.
Birçok Akdeniz ülkesinde, özellikle İtalya, İspanya ve Kıbrıs Rum Kesimi’nde fiyatlar son 10 yılda gerçekten düştü. Neden? Esas olarak ekonomiyle ilgili sorunlar ve emlak piyasalarındaki rekabetin artması nedeniyle.
Kuzey Kıbrıs’ta emlak fiyatları son 10 yılda iki katına çıktı. 2000 yılından bu yana fiyatlar üç katına çıktı. Ve Akdeniz’deki en düşük fiyatlar arasında yer alarak, önümüzdeki 10 yıl boyunca yükselmeye devam edeceği öngörülmektedir.
Kuzey Kıbrıs’ta emlak fiyatlarının artmasının ardındaki ana faktörler nelerdir?
– Nüfus artışı.
– Akdeniz kıyısında gayrimenkule olan talep.
– Ucuz arazi fiyatları.
– KKTC’nin Türkiye haricinde, diğer devletler tarafından tanınmamış olmasının yarattığı endişenin giderek azalması.
– Kıbrıs Rum kesimi ile Kuzey Kıbrıs arasında gayrimenkul fiyatlarında çok ciddi bir farkın olması.
– Konut inşaatının kalitesinin artırılması.
– Konum itibari ile popüler olan arazilerin azalması.
– Altyapı ve olanakların iyileştirilmesi.
Kuzey Kıbrıs’taki gayrimenkullerin güncel fiyatı, Türkiye’den gelen birçok vatandaşın adada mülk satın almabilmeleri için halen cazip bir durumdadır. Projeden veya inşaat aşamasında satın aldığınız bir mülkü, tamamlandığı zaman nerdeyse %50 artan bir değer ile tekrar satabilme olanağını elde etmiş oluyorsunuz.
Elbette Avrupa’da ve dünyada emlak fiyatlarının şu anda ucuz olduğu ve yükseleceği başka hareketli piyasalar da var ama aşağıda açıkladığımız, Kuzey Kıbrıs’ta mülk satın almanın avantajlarını sunduklarını düşünmüyoruz.
Özellikle Avrupa hakkında konuşursak, benzer bir fiyata sahip, deniz kenarındaki tek karşılaştırılabilir sıcak ülkeler Bulgaristan ve Karadağ’dır. Bununla birlikte, bu ülkelerin gelişmiş bir yaşam kalitesi veya daha fazla modernleşme için fırsatlar sunduğuna inanmıyoruz. “Tatil fırsatları” dediğimiz şeyi sunuyor olabilirler, ancak Batı Avrupa ile karşılaştırıldığı zaman, oradaki yaşam tarzını sunduklarına inanmıyoruz. Bu, Kuzey Kıbrıs’ta, özellikle İngiltere ve İskandinav ülkelerinden gelen Batılı yatırımcıların ve vatandaşların sayısının artmasıyla da doğrulanmaktadır. Nedenini açıklayayım.
- Kültür
Kültür, yeni bir ülkeye taşınmanın önemli yönlerinden biridir. Kuzey Kıbrıs’ı diğer Avrupa veya Orta Doğu ülkelerden ayıran en büyük özelliklerinden biri, yaygın olarak İngilizce yanında Rusça, Arapça ve Farsça konuşan değişik kültür ve ülkelerden insanların bulunması. Hoşgörülü, diğer ülkelerden gelen insanlara kucak açan bir kültüre sahip olan Kuzey Kıbrıs’ta, her dil din ve kültürden insanlara rastlamanız çok kolaydır. Okul çağında olan çocuklarınız varsa, İngilizcelerini geliştirmeleri açısından Kuzey Kıbrısta bulunan okulların sayısı oldukça yüksektir. Buradaki özel okullar, Türkiye’de bulunan özel okullar ile kıyaslandığında, yıllık harçlarının ve diğer okul masfarlarının da oldukça düşük olduğunu göreceksiniz.
Daha önce bahsedilen benzer Akdeniz ülkelerinde (İtalya, İspanya, Bulgaristan, Karadağ), İngilizce halk arasında yaygın olarak konuşulmamaktadır. Dahası, bu ülkelerde sadece İngilizce eğitim veren okullar bulmak zordur. Mevcut olanlar genellikle çok pahalıdır. Akıcı İngilizce öğrenmenin, ileri eğitim ve kariyer fırsatları göz önüne alındığında, çoğu aile için eğitim öncelikli bir konu olduğuna inanıyoruz.
İngilizce neden Kıbrıs’ta yaygın olarak konuşulmaktadır (adanın hem Türk hem de Yunan tarafında)? Eskiden bir İngiliz kolonisiydi ve Kıbrıslıların İngiltere’de yaşama ve zaman geçirme geleneği vardır. İngilizce, çoğu yerli halk için ikinci bir dil olarak kabul edilir ve tüm çocuklara okulda erken yaşlardan itibaren İngilizce öğretilir.
Örneğin, Kıbrıs’a taşınan bir aile çocuklarını yerel bir İngilizce eğitim veren bir okula kayıt yaptırabilir. Bu çocuklar yaklaşık iki yıl sonra, İngilizce ‘ye tamamen hakim olabilirler. Diğer ülkelerden gelen (özellikle İngiliz) arkadaşlar edinebilirler ve tam İngilizce bir eğitimi alabilirler. Teorik olarak, gelecekte, Avrupa veya İngiltere’deki herhangi bir üniversiteye gidebilir ve daha sonra isterse Batılı bir şirkette kariyer yapabilirler. Hepimiz ebeveyniler olarak, onlara bu fırsatı verme sorumluluğunu hissederiz.
Kuzey Kıbrıs’taki uluslararası kültürel çeşitlilik insanları buraya çeken en cazip yönlerden biridir. Aslında, Osmanlı İmparatorluğu 16. yüzyılda adayı ele geçirdiğinde buraya gelen Kıbrıslı Türkler bile sonradan göç eden halk olduklarından yabancı sayılabilirler. Burada hiçbir zaman yabancı düşmanlığı duygusu hissetmezsiniz. Yabancı biri olarak, özellikle İngilizce öğrenmek için çaba sarf ediyorsanız, kendinizi tamamen bu dille bütünleşmiş bulabilirsiniz. İtalya ve İspanya gibi daha homojen ülkelerde, durumun böyle olduğuna inanmıyoruz. Bu ülkeler misafirperver ülkeler olabilir, ancak her zaman yabancı gibi hissetme olasılığınız olabilir.
Bu kültürel karışım, hem restoranlarda hem de süpermarketlerde çok sayıda farklı ülke mutfakları sunmaktadır. Burada İngiltere, Türkiye, İtalya, Pakistan, Afrika ve diğer birçok ülkeden ürünler bulabilirsiniz.
Kuzey Kıbrıs kültürel olarak herkes için uygun mudur? Kalabalık ve büyük kentsel alanlara sahip büyük bir metropol arıyorsanız, burası sizin için değil. İstanbul, Roma, Paris veya Londra ile karşılaştırılamaz – çok daha sessiz bir ortam, daha az insan, daha fazla doğa. Burası ailenizle yaşamak, çalışmak veya bir plaj tatili için evinize gelmek için mükemmel bir yer olabilir.
Kendileri veya çocukları için İngilizce konuşmak veya öğrenmek isteyen ve gündelik hayatlarında Türkçe konuşabilmek isteyen Türkler için, diğer ülkelerde, özellikle Avrupa ülkelerinde katı ikamet kuralları vardır ve emlak fiyatları Kuzey Kıbrıs’tan 3,4 kat daha yüksektir.
Bir diğer önemli nokta ise, mevcut birçok Avrupa ülkesinin aksine, Kuzey Kıbrıs’ın çok sayıda göç almaması ve bu konusunda herhangi bir sorun yaşanmamasıdır. Bu konudaki düşünceniz ne olursa olsun, Kıbrıs Rum Kesimi de dahil olmak üzere tüm Avrupa için ciddi bir sorun haline gelmiştir. Yasadışı göç, yoksulluk içinde yaşayan insan sayısını artmasına, suç oranının yükselmesine artmasına ve ekonomi üzerinde olumsuz etkiye yaratmasına neden olur. Kuzey Kıbrıs, Türk ordusu ve donanması tarafından güvenilir bir şekilde korunduğundan, yasadışı göçlerden ülke en az seviyede etkilenmektedir. Kuzey Kıbrıs’a kaçak göçmen taşıyan gemilere sıfır tolerans politikası uygulanmaktadır. Yerel Kıbrıslılar genellikle çok hoşgörülü olsalar da, Türk ordusu yasadışı sınır geçişlerini askeri bir risk olarak görüyor.
- Yaşam Maliyeti
Kuzey Kıbrıs’a taşınma nedenlerinizden faktörlerden en önemlisi tüm dünyada yaşanan hayat pahalılığı olabilir. Bu, diğer Avrupa ülkelerine kıyasla çok daha düşük bir rakamdır. Bunu analiz etmek için, birkaç bölüme ayıracağım:
-Yemek
-Konut masrafları
-Benzin
-Eğitim
Mutfak Masrafları
Gıda maliyetleri, özellikle yurt içinde üretilen ürünlere bakıldığında oldukça ucuzdur. Bu, özellikle mevsimsel ve diğer Avrupa ülkelerine kıyasla yüksek kalitede olan meyve ve sebzeler için geçerlidir. Aşağıdaki tablo domatesleri karşılaştırmak içindir. Meyve ve sebzeler özellikle ucuzdur, çünkü arz fazlası vardır ve Kuzey Kıbrıs, bunları zaten bol miktarda yerel rezervi olan Türkiye’den başka bir ülkeye ihraç edemez.
Kuzey Kıbrıs’ta et ucuz değildir, ancak organik olduğu ve genellikle süpermarketten 10 kilometrelik bir yarıçap içinde “üretildiği” için her zaman taze ve kalitelidir.
Bunu, yerel olarak üretilen hemen hemen tüm ürünler için bilmek önemlidir. Genetiği değiştirilmiş gıdalar yoktur, ürünlerin çoğu çevre dostu ve organiktir.
Pahalı olan nedir? Özellikle Batı Avrupa’dan ithal edilen mallar. Tekstil, beyaz eşya ve mobilya gibi ürünler, ülkede üretilmediği için pahalı olabilir. Ancak her bütçeye uygun ürün bulmak mümkündür.
Konut maliyetleri
Kuzey Kıbrıs’ın gerçekten öne çıktığı yer burasıdır. Konut maliyetleri Batı Avrupa’nın en ucuzlarından biridir. Buranın, bir ada olması ve Kıbrıs’ın kendi doğal kaynaklarına sahip olmamasına rağmen dikkat çekici bir durumdur.
Bu nasıl mümkün olabilir? Bunun nedeni büyük ölçüde Türkiye’nin elektrik ve su maliyetlerini sübvanse etmesidir.
Örneğin, 250 metrekarelik bir evde elektrik için ayda yaklaşık 1,500.00 Türk Lirası ödüyorsunuz. Aynı evde su için ödeme ayda yaklaşık 200.00 Türk Lirası ödüyorsunuz.
Belki de Kıbrıs’ta yabancı olarak yaşamanın en iyi yanı, konut veya kamu hizmetleri için büyük vergiler ödemek zorunda kalmamanızdır. Tek ödemeniz gereken yıllık emlak vergisi, eviniz için yaklaşık 550.00 Türk Lirası’dır. Birçok ülkeye kıyasla oldukça düşük maliyetlerdir.
Büyük bir evde yaşıyorsanız, evde klima ve ısıtmaya ihtiyaç duyulduğundan, yoğun yaz ve kış aylarında maliyetler artacaktır. Klima için aylık elektrik maliyeti, kullanıma bağlı olarak 900.00 ila 2,000.00 Türk Lirası arasında değişebilir.
Merkezi ısıtmaya gelince, radyatör taktıysanız gaz veya elektrik kullanmak mümkündür. Evler çok soğuk olabilir, çünkü çoğunlukla yaz aylarında serin kalmak için inşa edilmiştir. Gaz, evinizi ısıtmanın pahalı ve muhtemelen en verimsiz yoludur. Yarım ton gaz yaklaşık 4,000.00 Türk Lirasına mal oluyor.
Daha ucuz bir ısıtma yöntemi olduğu için radyatörlerdeki suyu ısıtan özel bir elektrik sistemi satın alabilirsiniz. Sistemin maliyeti yaklaşık 100,500.00 Türk Lirası ve Aralık ayından Mart ayına kadar en soğuk aylarda evi ısıtmak için ayda yaklaşık 2,700.00 Türk Lirası ödersiniz.
Bir bahçeniz ve yüzme havuzunuz varsa, havuzunuzun bakımı için genellikle ayda yaklaşık 1,200.00 Türk Lirası ödersiniz ve bahçıvan için de aynı şeyi yaparsınız.
Yakıt
Kuzey Kıbrıs’ta benzinin maliyeti son zamanlarda litre başına 21,40 Türk Lirası’na (A95) kadar yükseldi. Benzin fiyatları Türkiye ile hemen hemen aynıdır.
Eğitim
Eğitimin Kuzey Kıbrıs’ta yaşamanın en önemli avantajlarından biri olduğuna inanıyoruz. Tabii ki, ülkenin Amerika Birleşik Devletleri veya İngiltere ile karşılaştırılabilir seçkin okulları yok, ancak uygun fiyatlara ve İngilizce tabanlı eğitim sunuyor.
Örneğin, Kuzey Kıbrıs’taki en seçkin özel okulda tamamen İngilizce olarak yıllık bir eğitim, sınıfa bağlı olarak yılda 120,000.00 ile 150,000.00 Türk Lirası’na mal olacaktır. İngilizce konuşulan okulların geri kalanı yılda yaklaşık 38,000.00 ile 45,000.00 Türk Lirası’na mal olacaktır. Esas olarak İngilizce eğitim veren öğretmenler İngiltere’den adaya göç etmiştir veya ana dilleri İngilizce olan yerli halktandır. Aynı zamanda çocuğunuza AB, İngiltere veya ABD’deki üniversitelere başvurmak için gerekli nitelikleri sağlayacak akredite eğitim kurumlarıdır.
Bu maliyeti diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştıralım:
– İngiltere’de, özel bir okul yılda en az 365,000.00 Türk Lirası’na mal olacaktır. Özel bir anaokulu genellikle ayda en az 25,000.00 Türk Lirası’na mal olur.
– Kıbrıs Rum kesiminde maliyet genellikle Kuzey Kıbrıs’a göre 2 veya 3 kat daha yüksektir.
– Türkiye’de, özellikle İstanbul’da, üst düzey bir özel okul genellikle ayda yaklaşık 160,000.00 ile 350,000.00 Türk Lirası’na mal olacaktır.
Kuzey Kıbrıs’taki üniversiteler iyi bir eğitim vadeder, ancak dünya standartlarına göre yüksek düzeyde değildir. Bunlar İngilizce öğrenmek ve yerel olarak ek beceriler geliştirmek için harika yerlerdir, ancak çoğu Kıbrıslı ve uygun kaynaklara sahip yabancılar çocuklarını Avrupa’daki üniversitelere gönderir. İngilizce konuşan Kıbrıs üniversiteleri genellikle yılda 36,000.00 ile 48,000.00 Türk Lirası arasındadır.
